Բազմապատկման բաշխական օրենքը գումարման նկատմամբ
Որևէ թիվ երկու թվերի գումարով բազմապատկելու
արդյունքը կարելի է ստանալ՝ թիվը բազմապատկելով
յուրաքանչյուր գումարելիով և ստացված թվերը գումարելով
իրար։
Օրինակ՝ 19‧(7+8)=19‧7+19‧8=133+152=285
Օրինակ՝ 194‧40+194‧60=194‧(40+60)=194‧100=19400
Դասարանական առաջադրանքներ
1․ Հաշվեք արտահայտության արժեքը կիրառելով բաշխական
օրնեքը․
● 8‧(7+5)=8×7+8×5=96
● 4‧(91+64)=4×91+4×64=364+256=620
● (375+58) ‧2=2×375+2×58=750+116=886
● (119+32) ‧100=100×119+100×32=11900+3200=15100

2. Օգտագործելով բաշխական օրնեքը ՝ հաշվե՛ք առավել հարմար
   եղանակով․
   Օրինակներ՝
   194‧40+194‧60=194‧(40+60)=194‧100=19400
   164‧80-164‧30=164‧(80-30)=164‧50=8200
   ● 132‧70+70‧68=70x(132+68)=14000
   ● 973‧37-27‧37=37x(973-27)=35002
   ● 388‧99+12‧99=99x( 388+12)=39600
   ● 462·120-462·70=462x(120-70)=23100
3. Հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով․
   Օրինակներ՝
   194‧40+194‧50+194‧10=194‧(40+50+10)=194‧100=19400
   164‧80-164‧20-164‧10=164‧(80-20-10)=164‧50=8200
   ● 251·256+251·122+251·34=251x(256+122+34)= 103412
   ● 361·145+361·53+361·52=361x(145+53+52)=90250
   ● 164·243-164·53-164·9=164x(243-53-9)=29684
4. Մարդատար գնացքը կազմված է 16 վագոնից, որորնցից
   յուրաքանչյուրում կա 56 տեղ։ Քանի՞ ազատ տեղ է մնացել, եթե
   գնացք է նստել 837 ուղևոր։
   16×56=896
   896-837=59
   5․ Առաջին գրքում կա 256 էջ, երկրորդում՝ 80 էջով ավելի, իսկ
   երրորդում՝ երկրորդից 112 էջով ավելի։ Քանի՞ էջ կա երրորդ գրքում։
   256+80=336 336+112=448

Տնային առաջադրանքներ
1.Հաշվեք արտահայտության արժեքը կիրառելով բաշխական օրնեքը․
● 6‧(9+6)=6×9+6×6=706
● (37+5)‧20=20×37+20×5=740+100=840
● (10-3)‧11=11×10-11×3=110-33=77
● (11-9)‧12=12×11-12×9=132-108=24

2. Հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով․
   ● 7‧3+7‧5+7‧2=7x(3+5+2)=10×7=70
   ● 4‧9+4‧11+4‧3=4x(9+11+3)=92
   ● 25‧2+25‧3+25‧5=25x(2+3+5)=10×25=250

● 32‧16+32‧4+32‧5=32x(16+4+5)=25×32=800

3. Եթե թիվը գումարենք ինքն իրեն և ավելացնենք 15, կստանանք
   137։ Ո՞րն է այդ թիվը։ 137-15=122 122:2=61

1. Նկարագրեք որևէ երևույթ և նշեք դրա առաջացման պատճառներն ու առաջացրած հետևանքները։
   
2. Ըստ ուսումնական նյութում բերված նկարների՝ աղյուսակում գրեք կենդանի և անկենդան բնության մարմինների անուններ:

Բազմապատկման տեղափոխական օրենքը՝
Արտադրիչների տեղերը փոխելիս արտադրյալը չի փոխվում։
Օրինակ՝
87‧33=33‧87=2871
Բազմապատկման զուգորդական օրենքը՝
Երկու թվերի արտադրյալը երրորդ թվով բազմապատկելու
արդյունքը կարելի է ստանալ՝ առաջին թիվը երկրորդ և
երրորդ թվերի արտադրյալով բազմապատկելով։
Օրինակ՝
(27‧5)‧6=27‧(5 ‧6)=810

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Ստուգե՛ք հավասարությունը՝ կատարելով բազմապատկումը։
(բազմապատկումը կատարի՛ր paint ծրագրում)
● 8x7x9=9x8x7=504
● 25×33=33×25= 875
● 192×16=16×192=3072
● 24×543=543×24=13032

2․ Ստուգե՛ք հավասարությունը:
(բազմապատկումը կատարի՛ր paint ծրագրում)

● (8∙3) ∙5=8∙(3∙5) =120
● (2∙18) ∙4=2∙(18∙4)=144

● 11∙(8∙9)=(11∙8) ∙9=792
● 27∙(5∙6)=(27∙5) ∙6=810

3. Կիրառելով բազմապատկման զուգորդական օրենքը հաշվել
   առավել հարմար եղանակով:
   ● 3∙4∙5=4x5x3=60
   ● 25∙4∙7=700
   ● 20∙10∙17=3400
   ● 38∙24∙5=24x5x38=4560
4. Կիրառելով բազմապատկման տեղափոխական և
   զուգորդական օրենքները հաշվել առավել հարմար եղանակով:
   4∙25∙138=13800
   2∙14∙25∙5=10×350=3500
   6∙4∙5∙20
5. Հաշվե՛ք գումարը՝ գումարումը փոխարինելով
   բազմապատկումով՝
   ● 290+290+290+290+290+290+290+290+290=9×290=2610
   ● 2388+2388+2388 =3×2388=7164
6. Գործվածքի՝ 36մ երկարություն ունեցող կտորից կարել են
   12միանման թիկնոց։ Քանի՞ մետրգործվածք է անհրաժեշտ 15
   այդպիսի թիկնոց կարելու համար։
   36:12=3
   15×3=45
   Տնային առաջադրանքներ

1․ Ստուգե՛ք հավասարությունը՝ կատարելով բազմապատկումը:
(բազմապատկումը կատարի՛ր paint րագրում)
● 15∙18=18∙15=270
● 24∙12=12∙24=288
● 21∙44=44∙21=924

2․ Կիրառելով բազմապատկման զուգորդական օրենքը հաշվել
առավել հարմար եղանակով:
● 72∙6∙0=0
● 15∙4∙11=660
● 30‧40‧5=6000
● 38‧24‧50=45600

3. Կիրառելով բազմապատկման տեղափոխական և
   զուգորդական օրենքները հաշվել առավել հարմար եղանակով:

● 8∙3∙5
● 11∙2∙30∙5
● 17∙8∙4∙5

4. Հաշվե՛ք գումարը՝ գումարումը փոխարինելով
   բազմապատկումով՝
   ● 27+27+27+27+27+27+27
   ● 104+104+104+104+104+104+104

Դասարանական առաջադրանքներ․
1․ Երկու թվերից մեկը մյուսով բազմապատկելու և վրան բաժանելու
դեպքում ստացվում է նույն 11 թիվը։ Որո՞նք են այդ թվերը։ 11×1=11 11:1=11

2. Կատարե՛ք գործողությունները․
   ● (45:9-24:6) ‧1+2‧1= 3
   ● (1+1):1+1:(3-2)+4‧1-1:1=6
   ● (25-24) ‧(6-5)+1:1+(8-7) ‧1=6
   ● (453-452): (17-16)+1‧1=2
3. Առանց գրավոր հաշվուներ կատարելու՝ կռահե՛ք, թե ինչի է
   հավասար առաջին հինգ կարգային միավորների գումարը։11111
   4․ Բրուտը 1 օրում պատրաստում էր 5 կճուճ։ Նոր սարք
   տեղադրելուց հետո նա սկսեց 1 օրում 3 կճուճով ավելի պատրաստել։
   Քանի՞ կճուճ կպատրաստի բրուտը 7 օրում։ 5+3=8 8×7=56
   Տնային առաջադրանքներ․
   1.Կատարե՛ք գործողությունները․
   ● 5‧1+1։1+3‧1-1‧1=8
   ● 1:(10-9)+25‧1-1‧14=12
   ● (1‧38-1‧37):1-1:1=0
   2․ Գրե՛ք այն ամենափոքր քառանիշ թիվը, որը չի փոխվում նրա
   գրառման մեջ թվանշանների ցանկացած տեղափոխության դեպքում։ 1111
   3․ Գործածվու՞մ է արդյոք 5 թվանշանը ամենափոքր հնգանիշ թվի
   գրառման մեջ։ ոչ
   4․ Սկյուռը 10 րոպեում ուտում է 8 ընկույզ։ Քանի՞ րոպեում սկյուռը
   կուտի 40 ընկույզ։ 40:8=5 10×5=50

1. Կարդա՛, ավարտի՛ր Վիլյամ Սարոյանի «Առաջին օրը դպրոցում» պատմվածքը ամբողջությամբ։
   Կարդացել եմ:
   
2. Ինչո՞ւ հերոսը չէր ցանկանում դպրոց գնալ։ Իսկ դու սիրո՞վ ես գնում դպրոց, ինչո՞ւ․․
   Մի հարց տամ՝ առաջին անգամ ձեզ ո՞վ է տարել դպրոց. մայրիկը՝ չէ՞: Բայց հիշեք՝ արդյո՞ք տղան մայրիկ ուներ: Ջիմն ուզում էր, որ իրեն էլ մայրիկը դպրոց տաներ:
   
3. Համառոտ պատմիր քո դպրոցի մասին։
   Կարճ ասեմ, որ երբ ինձ ասում են Սեբաստացի դպրոց, իմ մտքին այս բառերն են գալիս՝ բարություն, ավազակություն, ազատություն, բնություն, կարճատեսություն:
   
4. Փորձիր հիշել, թե ինչպես էիր պատկերացնում դպրոցը, երբ դեռ դպրոցական չէիր։ Փորձիր հիշել մի դեպք, որն ամենաշատն է տպավորվել․․․
   Ես չեմ կարող ասել, որովհետև ես երեք տարեկանից այս դպրոցի մանկապարտեզում եմ: Բայց ինձ թվում է, որ ես շատ զարմացած էի:
   
5. Պատմի՛ր՝ ինչպե՞ս է անցել քո առաջին օրը դպրոցում։
   
6. Սկզբում ամեն ինչ լավ էր, բայց հենց որ մտա դասարան, նկատեցի, որ մի բալիկ լացում է ու ես էլ սկսեցի բարձր լացել: Ինձ ուսուցչուհիս հարցրեց.
   – Աստեր, քեզ ի՞նչ եղավ…
   Ես պատասխանեցի.
   -Դեռ չեմ ադապտացվել…
   Էլ ոչինչ չեմ հիշում:
   

Վիլյամ Սարոյանի <Առաջին օրը դպրոցում> պատմվածքի երկրորդ և երրորդ մասերը այն մասին էին, որ այդ փոքրիկ տղան գնում է առաջին դասարան: Եվ այնտեղ լիքը զվարճալի բաներ է սովորում և այդ կատակները փորձարկում է ընտանիքի վրա:

Դասարանական առաջադրանքներ․
1․ Ո՞ր թիվն է հաշվելիս ավելի ուշ հանդիպում՝ 37-ը, թե՞ 33-ը։ 37
2․ Ո՞րն է ամենափոքր բնական թիվը։ 1
3․ Ճի՞շտ է արդյոք, որ ամենափոքր վեցանիշ թիվը հաջորդում է ամենամեծ հնգանիշ թվին։ այո
4․ Աստղանիշների փոխարեն տեղադրե՛ք թվերի համեմատման նշաններից մեկը (>, <, =)
այնպես, որ ստացված գրառումը ճիշտ լինի։
 316 < 705
 21 > 12
 15 < 17
 1032 < 2032
 1437= 1437
 59962 < 123745
5․Աշակերտը, կարդալով օրական 10 էջ, 6 օրվա ընթացքում կարդացել է գրքի կեսը։ Քանի՞ 10×6=60 60×2=120
էջ կա գրքում։
Տնային առաջադրանքներ․
1․ Ո՞րն է ամենամեծ երկնիշ թիվը։ 99

2․ Ճի՞շտ է արդյոք, որ ամենամեծ քառանիշ թիվը նախորդում է ամենափոքր հնգանիշ թվին։ այո

3. Գրառե՛ք թվանշաններով և համեմատե՛ք հետևյալ թվերը․
    յոթ հազար ութ հարյուր երեսունվեց և յոթ հազար ութ հարյուր քսանինը
    տասը հազար յոթ հարյուր քառասունչորս և տասը հազար վեց հարյուր իննսունինը:
   7836 > 7829 10744 > 10699
   4․ Դասարանում 33 աշակերտներից 17-ը աղջիկներ են։ Դասարանում տղանե՞րն են ավելի
   շատ, թե՞ աղջիկները։

Աղջիկները

1. Կարդա՛ Վիլյամ Սարոյանի «Առաջին օրը դպրոցում» պատմվածքի առաջին մասը։
2. Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։
3. Բլոգումդ պատմի՛ր՝ ինչի մասին էր պատմվածքի առաջին հատվածը։
   
   Անծանոթ բառեր

Անդրանիկ – ավագ զավակ

Թիկնեղ – լայն ուսերով

Ձախորդություն – անհաջողություն

Փառամոլ – փառք տենչացող, փառատենչ

Կիրակնօրյա – կիրակի օրվա որևէ տեղ՝ դպրոց, համերգ

Անճոռնի – տձև, տգեղ

Վիլյամ Սարոյանի այս պատմվածքը մի տղայի դպրոցական առաջին օրվա մասին է: Տղան դպրոց գնում էր իր տան տնտեսուհու հետ: Նրանք դպրոց գնալիս զգում էին սարսափ և հուզմունք: Տղային թվում էր, որ տնտեսուհին վատություն է անում իրեն դպրոց տանելով:

Իմ առաջին օրը դպրոցում

Ես հիշում եմ իմ առաջին օրը դպրոցում: Առաջինը ամեն ինչ լավ էր, բայց հենց որ մտա դասարան, նկատեցի, որ մի բալիկ լացում է ու ես էլ սկսեցի բարձր լացել: Ինձ ուսուցչուհիս հարցրեց.

– Աստեր, քեզ ինչ եղավ…

Ես պատասխանեցի.

-Դեռ չեմ ադապտացվել:

Էլ ոչինչ չեմ հիշում:

Խնդիր 1.

Եթե անհայտ թվի եռապատիկից 8 հանենք,ստացվածը 2 անգամ փոքրացնենք, հետո 5-ով մեծացնենք,10-ի բաժանենք ,1 կստացվի:Այդ որ թիվն է: 1×10=10 10-5=5 5×2=10 10-8=2 2×3=6

Խնդիր 2. 

Գտեք այն թիվը ,որին 32 անգամ 166 ավելացնելիս 7203-ի ու 515-ի տարբերությունն է ստացվում: 32×166=5312 7203-515=6698 6698-5312=12010

Խնդիր 3.

Ձեռնարկությունում 118 տղամարդ և 96 կին են աշխատում,որոնց ամսական 564400դր. աշխատավարձ է տրվում:Տարեկան ամեն տղամարդ և ամեն կին ինչքան է ստանում, եթե տղամարդը կնոջից 2 անգամ շատ է ստանում : 118×2=236 236+96=332 5644000:332=1700 1700×2=3400 118×3400=401200 96×1700=163200

Խնդիր 4.

Գինեգործը ունեցած420 դույլ գինուց վաճառեց 6 անգամ  ավելի շատ , քան մնաց իր մոտ: Նա որքան դրամ ստացավ, եթե յուրաքանչյուր 5 դույլ գինին արժե 2500 դրամ: 420:7=60 420-60=360 360:5=72 2500×72=

Խնդիր 5.

Խանութում մի քանի նույնատիպ աթոռներ կային:Եթե հատը 630 դր. վաճառեին , 3480 դր. կտուժեին, եթե 750-ով վաճառեին , ոչ կտուժեին , ոչ օգուտ կունենային: Խանութում քանի աթոռ կար:

Խնդիր 6.

Առյուծը, վագրը, ուղտը միասին կշռում էին  1020 կգ.: Վագրը 70 կիլոգրամով ավելի էր կշռում , քան առյուծը: Ուղտը 200 կգ-ով ավել էր կշռում առյուծից: Որքան էր ուղտի զանգվածը:

Խնդիր 7.

Մի գյուղացու հարցրին, թե որքան փող ունի :Նա պատասխանեց .« Եղբայրս ինձնից 3 անգամ շատ ունի, հայրս  եղբորիցս ՝ 3 անգամ, պապս հորիցս՝ 3 անգամ:Բոլորս միասին 100000դր. ունենք: Որոշեցեք, թե ես որքան փող ունեմ»:

Խնդիր 8.

Գյուղացին, գիտենալով, որ կովը 4 անգամ թանկ է , քան շունը, ձին էլ կովից է 4 անգամ թանկ, 400000 դր վերցրեց ու քաղաք գնաց: Ամբողջ դրամով  1 շուն , 2 կով և 1 ձի գնեց:

Գտեք ամեն կենդանու գինը:

Խնդիր 9.

Չեխիայի թագուհու պալատ 3 մարդ եկան՝ նրա դստեր ձեռքը խնդրելու: Թագուհին նրանց այսպիսի խնդիր առաջադրեց.« Կողովում սալորներ կան: Եթե ձեզանից առաջինին սալորների կեսը և  էլի 1 սալոր տանք, երկրորդին ՝ մնացածի կեսը և 2 սալոր , երրորդին՝ մնացածի կեսը և 3 սալոր , կողովում սալոր չի մնա: Ես կշարունակեմ խոսել ձեզնից նրա հետ , ով կասի , թե կողովում քանի սալոր կա»: Արքայադստեր ձեռքը խնդրողները ինչ պետք է պատասխանեին:

Խնդիր 10.

Ավագյանները  ՝ հայրը, մայրը , որդին, հողամասից 970 կգ միրգ հավաքեցին: Մայրը որդուց 70 կգ-ով ավելի հավաքեց, հայրը՝ 90 կգ-ով:

Յուրաքանչյուրը որքան միրգ հավաքեց: